Bademcik Ameliyatı ( Tonsillektomi)
Bademcikler, solunum epiteli ile kaplı lenfoid dokudan oluşur. Bademcikler, yumuşak damaktan dil köküne doğru uzanan kemerler içindeki yuvasında bulunur. Ayrıca dil kökünde ve geniz bölgesinde 2 şer adet daha bademcik bulunur .
Yetişkinlerde bademcik alınması için en yaygın endikasyonlar (gereklilikler) şunlardır:
● Kronik ve tekrarlayan bademcik iltihabı
● Obstrüktif uyku apnesi, hava yolunun tıkanması.
Ameliyat öncesi değerlendirme, Kanama bozuklukları, kalp, solunum veya nörolojik problemleri olan hastalar genel anestezi riski yüksekse, tonsillektomi planlanmaz. Ağır tıkanıklığı olan veya maligniteyi ( kötü huylu tümör) ekarte etme ihtiyacı olan hastalar, yüksek riskli olarak değerlendirilse de uygun hazırlıklar yapılarak fayda zarar gözetilerek ameliyat yapılabilir.
Kan sulandırıcı olarak bilinen antiplatelet ajanlar (örn. Aspirin ) ameliyattan bir hafta önce kesilmelidir.
Koruyucu antibiyotik kullanımının faydalı olduğunu gösteren bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır.
Ameliyat prosedürü:
Genel anestezi altında yapılır.
Standart tonsillektomi tekniği konusunda fikir birliği yoktur . Kullanılan aletler soğuk (bıçak), sıcak (diyatermi) veya ikisinin bir kombinasyonudur.
Soğuk diseksiyon bademcik bıçağı ve bademcik disektörü ile gerçekleştirilir .
Koblasyon, 1990'larda tonsillektomi için tanıtılan bir diyatermi formunu ifade eder. Teknikler arası ağrı ve kanama açısından anlamlı farklar bulunamamıştır.
İki tip tonsillektomi tekniği vardır:
●Tam veya total tonsillektomi – Bademcikler kapsülü ile birlikte bir bütün halinde çıkarılır.Yetişkinler için en sık uygulanan prosedürdür.
●Subtotal tonsillektomi - Tam bir tonsillektomi yerine kısmi bir tonsillektomi de yapılabilir. Kısmi veya intrakapsüler tonsillektomi de bademcik kalıntısının yeniden büyümesi söz konusu olabilir, Bu nedenle tekrarlayan bademcik enfeksiyonu olan erişkinlerde nadiren yapılır . Uyku apnesi olan çocuk hastalarda bademcik büyümesini tedavi etmek için tipik olarak parsiyel tonsillektomi yapılır.
Ameliyat sonrası:
Günübirlik bir cerrahi prosedür olmakla birlikte şu koşullarda takip gerekebilir.
●Yüksek kardiyak riski olan hastalarda
●Kanama , pıhtılaşma problemi olan hastalarda
●Tonsillektomi endikasyonu olarak obstrüktif uyku apnesi varsa
Diyet - Ameliyat sonrası diyet önerilerinin başında sert besinlerin tüketilmemesi gelir. Kanamaya neden olabileceğinden özellikle ilk hafta yumuşak, sulu, soğuk bir diyet uygulanır. Asidik gıdalar (narenciye, domates) ağrıya neden olabilir. Kanama takibi açısından, kırmızı , kahverengi yiyecek ve içecekler önerilmez. Örneğin dondurma ve puding türü yiyecekler sade olmalı.
İlk 72 saat içinde bol miktarda sıvı içmek, sıvı kaybını önlemek için önemlidir; cerrahi alanı nemli tutmak ağrıyı da azaltır. Ağrı kesiciler, yutmadan kaynaklanan ağrıyı azaltmak için yemeklerden 20 ila 30 dakika önce alınmalıdır; aksi takdirde oral alımın azalması sıvı açığına yol açabilir.Bu durumda serum desteği için hastaneye gidilebilir.
Aktivite - Çoğu hasta iki hafta içinde hafif aktivitelere devam edebilir ancak iki hafta boyunca merkezi basıncı arttıran aktivitelerden (örn. Ağır kaldırma, zorlama, yorucu egzersiz) kaçınmalıdır . Bu süreden sonra kanama olasılığı minimaldir.
Ameliyat sonrası antibiyotik kullanımı şart değildir. Bununla birlikte, bu dönemde, özellikle aktif veya kronik enfeksiyonu olan hastalarda antibiyotik reçete edilebilir.
Ağrı yönetimi : Erişkin hastalara boğaz ağrısı beklenmektedir, kulak ağrısı da ortaya çıkabilir. Hasta ağrı eşiği ile ilgili olmakla birlikte genellikle ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir. Ancak ağrı kesicilerin yoğun kullanımının kanama ihtimalini arttırdığına dair yazılar da göz ardı edilmemelidir.
Soğuk kompresler, buz parçaları da boğaz ağrısını azaltmaya yardımcı olur.
Bulantı ve kusma izlenebilir. Çok basınçlı ve zorlayıcı olmadıkça tolere edilir. Gerekirse ilk saatlerde kanama ihtimalini de azaltmak için ilaç eklenebilir.
Küçük kanama - Küçük kanama tonsillektomi sonrası yaygındır. Ameliyattan sonra, bademciklerin yatağında iyileştiği için kalın beyaz bir katman gelişir. Bu tabaka genellikle 9 ila 12 gün sonra düşer ve bu hafif kanamaya yol açabilir.Küçük kanama (tükürükteki kan lekeleri) genellikle soğuk su ile gargara yapılarak, dondurma yenilerek kontrol altına alınabilir. Hasta sürekli kanama, öksürme veya kan pıhtısı çıkarıyorsa mutlak hekime başvurmalıdır.
İşe geri dönme - Hastaların bademcik ameliyatından iki hafta sonra işlerine geri dönmesi planlanabilir.
KOMPLİKASYONLAR
Bademcik ameliyatı sonrası ana prosedüre özgü komplikasyonlar
* Kanama
* Solunum problemleri
* Bademcik yatağı enfeksiyonudur.
* Gerek havayolu gerekse yutma yolunda obstrüktif ( Tıkayıcı ) şikayetler
* Ses değişiklikleri ( geçici),
* Temporomandibular (çene ) eklem (TME) çıkığı,
* Ağız kokusu ; tipik olarak iki hafta içinde düzelir. Tat alma bozukluğu (örneğin, metalik, acı tat) genellikle kendi kendini sınırlar.